آداب روز عید غدیر خم
بسم الله الرحمن الرحیم تقدیم بر همه مسلمانان جهان بویژه سادات گرامی
1. روزه روزه عید غدیر از مستحباتى است که مکرر به آن سفارش شده است. امیرالمؤمنین، علیهالسلام، در خطبهاى که در روز عید غدیر ایراد کردند فرمودند: و صوم هذا الیوم ممّا ندب اللّه إلیه. روزه عید غدیر از مستحباتى است که خداوند بدان فراخوانده است. حضرت امام صادق، علیهالسلام، فرمودند:یجب علیکم صیامه شکراً للّه و حمداً للّه. بر شما لازم است که که در روز عید غدیر براى سپاسگزارى از خداوند و ستودن او، روزه بگیرید. شخصى از امام صادق، علیهالسلام، پرسید: چه کارى شایسته روز غدیر است و چه عملى در ن، استحباب دارد؟ حضرت پاسخ دادند: روزه و... امام صادق، علیهالسلام، درباره پاداش روزه عید غدیر فرمودهاند:روزه داشتن در روز عید غدیر پاداشى معادل روزه گرفتن در همه عمر دنیا را دارد. و فرمودهاند:صوم یوم غدیر خم کفّارة ستّین سنة. روزه داشتن روز عید غدیر خم، کفاره گناه شصت سال است. 2. فطارى دادن از اعمالى که به انجام آن در روز عید غدیر سفارش شده است؛ افطارى دادن به روزه داران است. حضرت على، علیهالسلام، فرمودند: کسى که در شامگاه عید غدیر، به یک مؤمن افطارى بدهد، گویا یک میلیون نفر از پیامبران ،شهیدان و صدیقان را افطارى داده است. حال چگونه است پاداش کسى که گروهى از مردان و زنان را افطارى دهد. و من ضامنم بر خدا که از کفر و فقر آسوده گردد و اگر در همان روز یا همان شب تا عید غدیر سال دیگر بمیرد، بر خداوند است پاداش او. 3. اطعام از سنتهاى مؤکد دیگر در روز عید غدیر پذیرایى از مؤمنان است. امام صادق، علیهالسلام، درباره یکى از وظایف عید غدیر فرمودند: و أطعم إخوانک؛ و برادرانت را طعام ده. 4. آراستن از دیرباز عیدها و جشنها با نظافت، غبارزدایى، پیراستن و آراستن همراه بوده است و شیعیان باید این روشها را براى عید غدیر نیز رعایت نمایند. چرا که حضرت امام رضا، علیهالسلام، مىفرمایند: روز غدیر، روز آراستن و زینت است. پس هر کس براى روز غدیر، زینت کند، خداوند هر خطاى کوچک و بزرگ او را مىآمرزد و فرشتگانى را به سوى او مىفرستد، آنان نیکىهاى او را مىنگارند و مراتبش را تا عید غدیر سال آینده بالا مىبرند. اگر او جان دهد، شهید مرده است و اگر زیست کند، خوشبخت زیسته است. پس چه زیبا خواهد بود که سردر منازل و اماکن عمومى تجارتى و ادارى چراغانى شود تا شامل این پاداش بزرگ گردد. 5. پوشیدن لباس نو ما ایرانیان در عید نوروز که عید تحویل سال است، نه تحول انسان، لباس نو مىپوشیم؛ پس چرا در عید بزرگ ولایت، تن پوش نو نپوشیم؟ بجا خواهد بود که در این روز بزرگ لباس نو بپوشیم و بپوشانیم. حضرت امام صادق، علیهالسلام، مىفرماید:و أن یلبس المؤمن أنظف ثیابه و أفخرها. یکى از وظایف روز غدیر این است که مؤمن تمیزترین و گرانقدرترین جامههاى خویش را بپوشد. 6. استفاده از بوى خوش اسلام درباره به کارگیرى بوى خوش و زدن عطر، بسیار سفارش کرده است. بخصوص در ایام عید سعید غدیر سفارش ویژهاى نسبت به این سنت خوب شده است. امام صادق، علیهالسلام، در پى وظایف مؤمن در روز غدیر فرمودند: و یتطیّب إمکانه و إنبساط یده.و مؤمن به اندازه توان و دست باز بودنش بوى خوش استعمال کند. 7. دیدار با مؤمنان زیارت برادران مؤمن از سنتهاى مهم اسلامى است، لیکن در روز عید غدیر، دید و بازدید به عنوان یکى از شعائر مذهبى و ولایى و بیشتر مورد سفارش قرار گرفته و پاداش افزونترى دارد. حضرت امام رضا، علیهالسلام، فرمودند: من زارَ فیه مؤمناً أدخل اللّه قبره سبعین نوراً و وسع فى قبره و یزور قبره کلّ یوم سبعون الف ملک و یبشّرونه بالجنّة. هر کس که در روز غدیر به دیدار مؤمنى رود خداوند هفتاد نور در قبرش داخل کند و قبرش را بگستراند، و هر روز هفتاد هزار فرشته به زیارت قبرش آید و به او مژده بهشت دهد. 8. تبریک گفتنمعمولاً، وقتى نعمتى به انسان مىرسد یا پیروزى نصیبش مىشود تبریک گفتن لازم است و تبریک گفتن در روز عید غدیر از شعائر شیعه است و مىشود گفت گرمترین و سنت عقد اخوت و برادرى در اسلام به زمان پیامبر اکرم، صلّىاللَّهعلیهوآله، مىرسد. در آن موقع پیامبر، صلّىاللَّهعلیهوآله، بین مهاجرین و انصار پیمان برادرى را منعقد نمودند. و بجا خواهد بود که این پیمان برادرى در روز عید غدیر برگزار بشود. واقعىترین تبریکها براى عید غدیر است. حضرت امام رضا، علیهالسلام، مىفرماید: و هو یوم التّهنیة یهنّىء بعضکم بعضاً فإذا لقى المؤمن أخاه یقول: الحمدللّه الّذى جعلنا من المتمسّکین بولایة أمیرالمؤمنین و الائمة سلاماللهعلیهم؛ روز عید غدیر خم روز تهنیتگویى است. بعضى از شما به بعض دیگر تهنیت بگوید و هرگاه مؤمنى با برادرش برخورد کرد بگوید: »ستایش مخصوص خداوندى است که ما را از پیوستگان به ولایت امیرالمؤمنین، علیهالسلام، و امامان، علیهمالسلام، قرار داد«. 9. دلجویى و مهرورزى متقابل حضرت رضا، علیهالسلام، روز غدیر را »یوم التودّد« خواندند؛ یعنى روز مهر ورزیدن. در چنین روزى باید معتقدان به ولایت، غم را از دل دوستان حضرت به هر نحوى که مقدور باشد برطرف نمایند. 10. ایجاد زمینههاى شادمانى عید غدیر یادآور بزرگترین و گرانقدرترین خاطره اسلام است خاطره استمرار رسالت پیامبر، صلّىاللَّهعلیهوآله، با امامت على، علیهالسلام. در چنین روزى نه تنها خود باید دلشاد باشیم بلکه باید زمینه شادمانى دیگر برادران ایمانى راهم فراهم سازیم. حضرت امام رضا، علیهالسلام، مىفرماید: سرّ فیه کلّ مؤمن و مؤمنة؛ (در روز غدیر) هر مرد و زن مؤمنى را شادمان سازید. 11. پیوند با بستگان و خویشان در این روز زمینه صله رحم - که از سفارشات مؤکد اسلام است - کاملاً فراهم است. حضرت صادق، علیهالسلام، صله رحم را یکى از وظایف روز غدیر بر شمردند؛ شایسته است در روز غدیر با نیکى کردن، روزه گرفتن نماز خواندن و صله رحم بسوى خداوند متعال تقرب جویید. 12. گشادهدستى نسبت به خانواده یکى از دستورات اسلام ایجاد زمینههاى لازم در جهت راحتى و آسایش خانواده است و به مناسبت عید غدیر تاکید بیشترى شده است. حضرت امام صادق، علیهالسلام، مىفرماید: و یوسّع الرّجل فیه على عیاله؛ (در روز غدیر) مرد باید براى خانواده خود گشایش بیشترى فراهم کند.
13. کارگشایى برآورده ساختن نیازهاى مردم و رفع گرفتارى آنان از سنتهاى پسندیده در اسلام است و به انجام اینگونه کارها تاکید فراوان شده است. حضرت على، علیهالسلام، مىفرماید: و البرّ فیه یثمر المال و یزید فى العمر؛ نیکى کردن مال را ثمربخش مىسازد و بر عمر مىافزاید.
14. هدیه دادن هدیه دادن و گرفتن با توجه به ضوابط شرعى کار پسندیدهاى است و اثرات روانى خاصى، مخصوصاً در کودکان و نوجوانان دارد و بهترین موقعیت هدیه دادن عید غدیر است. و حضرت رضا، علیهالسلام، عید غدیر را روز هدیه و بخشش مىنامد: یوم الحباء و العطیّة؛ روز بخشش و هدیه دادن است.
15. ابراز برائت
اعلام بیزارى از دشمنان خداوند روزه داشتن در روز عید غدیر پاداشى معادل روزه گرفتن در همه عمر دنیا را دارد. از پایههاى اساسى اسلام است و روز غدیر روز بیزارى از کسانى است که با نپذیرفتن امامت حضرت على، علیهالسلام، آشکارا با خدا و با پیامبر خدا مخالفت نمودند و بزرگترین جنایت و خیانت را به تاریخ بشریت کردند و در حقیقت این عدم پذیرش سرآغاز تمام بدبختىها و بیچارگىها بود. بنابراین روز غدیر، روز برائت از اینهمه ستمکارى و ستمکاران است. در یکى از دعاهاى روز غدیر آمده است: و نبرأ ممّن یبرأ منه و نبغض من أبغضه؛ ما بیزارى مىجوییم از آن کس که از على [علیهالسلام] بیزارى جوید و دشمن داریم آن کس که على [علیهالسلام] را دشمن دارد.
16. ذکر صلوات حضرت رضا، علیهالسلام، در وصف عید غدیر فرمود: یوم إکثار الصّلوة على محمّد و ال محمّد؛ روز غدیر روز صلوات فرستادن فراوان بر محمد و آل محمد است. 17. غسل امام صادق، علیهالسلام، فرمودند: هنگامى که روز غدیر فرا برسد باید در فراز آن (هنگام ظهر) غسل کرد. 18. نماز و نیایش روز عید غدیر بهترین فرصت و موقعیت براى نیایش است؛ چرا که روز غدیر روز سپاس و ستایش به پیشگاه حضرت احدیت است. حضرت رضا، علیهالسلام، مىفرماید: هو الیوم الّذى یزید اللّه فى حال من عبد فیه؛ روز غدیر روزى است که خداوند، بر توان کسى که او را نیایش کند، مىافزاید. و فرمود: روز غدیر روزى است که دعا در آن مستجاب مىگردد. نماز عید غدیر دو رکعت است که باید در هر رکعت پس از حمد ده، مرتبه سوره توحید، ده بار آیةالکرسى و ده مرتبه سوره قدر را خواند. وقت نماز نیم ساعت پیش از ظهر است. پاداش این نماز برابر است با صدهزار حج و صدها هزار عمره. کسى که این نماز را بخواند، هر چه از خداوند بخواهد برآورده شود. 19. زیارت زیارت یکى از سنن سازنده اسلامى است چه از نزدیک چه از دور. زیارت یک پیوند معنوى بسیار قوى بین شیعه و مقدسات اوست. از جمله آنها زیارت حضرت على، علیهالسلام، از دور و نزدیک است. امام رضا، علیهالسلام، به پسر ابىنصر فرمودند: هر جا که باشى در روز عید غدیر در بارگاه امیرالمؤمنین، علیهالسلام، حاضر باش. بى تردید، خداوند، گناهان شصت ساله هر مرد و زن مؤمن را مىآمرزد و چند برابر آنچه در ماه رمضان، شب قدر و شب عید فطر از آتش آزاد ساخته در آن روز آزاد مىسازد. در این مورد به کتب ادعیه مراجعه شود.
20. خواندن دعاى ندبه
طبق مدارک معتبر خواندن دعاى ندبه در چهار عید مستحب است؛ جمعه، فطر، قربان و غدیر. توجه به فرازهاى این دعا بخصوص آن قسمت که در رابطه با غدیر و خلافت حضرت، علیهالسلام، مىباشد ضرورى است. 22. پیمان برادرى (عقد اخوت) سنت عقد اخوت و برادرى در اسلام به زمان پیامبر اکرم، صلّىاللَّهعلیهوآله، مىرسد. در آن موقع پیامبر، صلّىاللَّهعلیهوآله، بین مهاجرین و انصار پیمان برادرى را منعقد نمودند. و بجا خواهد بود که این پیمان برادرى در روز عید غدیر برگزار بشود. براى نحوه بستن عقد به »مفاتیحالجنان« مراجعه کنید. التماس دعا میرعباس حسن زاده |
